بسیار خوشحال کننده است وقتی که بخواهید وب سایتتان را بفروشید، هنگامی که تصمیم به انجام چنین کاری میگیرید، ذهن شما پرازسوال های جدید و متغیرهای گوناگون می شود و با اینحال انگارکه دریک مسابقه بزرگ برنده شده اید و تغییر بزرگی درزندگیتان پیش آمده است. ممکن است که شما وب سایت خودتان را طی سالها ساخته باشید و دائما شب و روز روی آن وقت گذاشته باشید. وقتی آخرسر موفق می شوید وب سایتتان را بفروشید، پول خوبی (امیدوارم) نصیبتان می شود و به سوی پروژه های بعدی پیش میروید، خوشحال و با انرژی بیشتر به چشم اندازهای پیش رویتان می نگرید. اما پیش ازهمه اینها شما باید وب سایت خود را بفروشید که این امر مهم مهارت خاصی می طلبد.
من یک وب سایت درسال 2004 فروختم و درآن موقع این موضوع مهمی برای من بود. من آن وب سایت را در سال 1998 و برای سرگرمی ساخته بودم. سه بارتحت تعویض نام دامنه و هاست قرارگرفته بود و حداقل 4 بار بصورت اساسی طراحی آن را تغییر داده بودم. من در خلال 7 سال، ساعت ها وقت و انرژی برآن سایت صرف کرده بودم اما اغلب اوقات این کار برایم سرگرم کننده بود. سرانجام وقت آن رسیده بود که به فعالیت های دیگری بپردازم و وب سایت همچون فرزندم را به دستان کسی بسپرم که بتواند باعث گسترش و پیشرفت آن شود.
نکته جالب این است که من اصلا به فکر فروش وب سایتم نبودم چون بطور پیوسته برایم درآمدزایی می کرد. آنقدر برایم روزمره و عادی شده بود که دیگر جزئی از زندگی ام بود. یک روز به فکرم رسید که چرا نمیتوانم وب سایتم را بفروشم؟ این سایت برای من سودآوراست پس حتما ارزش فروش هم دارد، امتحانش مجانی است. من واقعا می خواستم به پروژه های دیگر بپردازم و اینکه دیگر مجبور نباشم به اموراین وب سایت بپردازم، بار بزرگی از دوشم برمی داشت. به خوبی می دانستم که فروختنش کار دستی است اما نمی دانستم که چطور باید بفروشمش؟
چطور یک وب سایت بفروشیم؟
می خواهم روند فروش فروش وبسایتم را برای شما بازشماری کنم. شما نمی توانید آنچه من انجام داده ام را بعنوان قوانین سفت و سخت این کاردرنظربگیرید اما صحبت هایم می تواند رهنمون شما شود. به یاد داشته باشید که راه های زیادی برای طی این روند وجود دارد و شما باید پیش از تصمیم به فروش، تمامی انتخاب هایتان را بررسی و کشف کنید.
وب سایت شما چقدر میارزد؟
وبسایت شما دقیقا همانقدر می ارزد که کسی بابتش پول پرداخت میکند. واقعا پاسخ ساده ایست. البته می دانم که وقتی می خواهید برای فروش سایتتان تبلیغ کنید و همه قیمت آن را میپرسند، این جمله کمکی به شما نمی کند و شما نمی دانید چه بگویید. دوست ندارید زیرقیمت آن را بفروشید مخصوصا وقتی که وقت و انرژی زیادی روی آن گذاشته اید. اما بازهم به این مورد می رسیم که شما دارید یک وبسایت که ملکی مجازی است را میفروشید. کمی عجیب به نظر می رسد. اینطورنیست؟ این چیزیست که وقتی وبسایتم را فروختم، یک دوست به من گفت.
– تو یک سایت اینترنتی فروختی؟
+ بله
– اما سایت که دارایی حساب نمی شود . چطور آن را فروختی؟
+ خوب من متوسط درامد آن را حساب کردم و هزینه هارا ازآن کسر کردم. بعد دوبرابرو نیم آن قیمت فروختمش.
– اها که اینطور. خوب خوب است (و درحالیکه زیر لب غر میزد دور شد)
همچون کسب و کارهای سنتی، بازار وبسایت ها و حتی وبسایت های سرگرمی را نمیشود دقیقا قیمت گذاری کرد. چیزی که باید به آن توجه کنید این است که چه مبلغی شما را ازانجام این معامله خوشنود خواهد کرد. باقی متغیرها که ممکن است نقشی دراین میان بازی کنند، صنعتی که سایت شما درآن فعالیت میکند، مقدار مهارت تکنیکی مورد نیاز جهت اداره سایت، هزینه ها (دامنه،هاست و غیره) هستند. همچنین اهمیت کسب و کاراز منظراحتمال توسعه و سرعت آن، توانایی ها درآینده و اینکه آیا این صنعت فروشنده یا مصرف کننده (عرضه و تقاضا) است نیز متغیرهای دخیل هستند. تمام این موارد که برشمردیم تنها بخشی ازماجراست.
برخی به شما خواهند گفت که باید کسب و کارتان را به ده برابرسود ناخالص، پنج برابردرامد میانگین یا دوبرابر مجموع درامد سال گذشته بفروشید. پس اگر وبسایت شما چیزی حدود ۱۰۰ هزار دلار سالانه درامد دارد، دارایی شما ۳۰۰ هزار دلار ارزش دارد.
وقتی تصمیم گرفتم به 2-3 برابرعایدی سالانه سایتم را بفروشم ، بنظرم قیمت منصفانه ای آمد چون اگر صاحبان جدیدش همان شرایط پایداررا درپیش می گرفتند، می توانستند هزینه خرید سایت را طی دوسال دوباره بدست بیاورند. و من بسیار بسیار خوشحال می شدم اگر این مبلغ را در ازای فروش آن سایت سرگرمی بدست می آوردم.
وب سایت شما همانقدر ارزش دارد که کسی حاضر است برای آن پول بدهد
درمورد شرایط وب سایت من باید بگویم در حوزه ای از صنایع فعالیت داشت که نمی شد از بازار هدف آن، بیش ازآن مقداردرامد که ازتبلیغاتش کسب میکردم، بدست آورد. البته که امکان پذیربود اما مستلزم یک جریان درامدی دیگربود تا عایدی چشم گیری بتواند جذب کند. وب سایت من درحیطه محدودی فعالیت می کرد که خریداران زیادی را نمی توانست به من معرفی کند. اما شما با تقاضا آشنا نمی شوید مگر اینکه تلاش کنید و حتما بفروشید.
من یک مسئله خاص و شخصی دیگر را نیز باید درنظر میگرفتم. دلم نمی خواست سایتم را به هر کسی بسپارم، باید کسی میبود که از سایتم به خوبی مراقبت کند و رویایش را زنده نگاه دارد. نمیخواستم به یک خریدار آنسوی آب های دورسایتم را بفروشم تا سایتم را جذب کسب و کارش کند و جامعه ای که طی سالها ساخته بودم را پراکنده کند. صاحبان جدید وبسایتم می بایستی ذوق و قریحه ای همچون من، وقتی ابتدا سایت را راه اندازی کردم و به اینجا رساندمش، داشته باشند (هرچند که درآخر ممکن بگویید هر پیشنهادی را بپذیرم تا فقط این سایت را بفروشم. میخواستم هزینه ای راضی کننده از این سایت کسب کنم حتی به قیمت زوال احتمالی آن تحت مدیریت جدید! ممکن است صحبت هایم سنگدلانه بنظر بیاید اما صادقانه می گویم که باورنداشتم ممکن است مجبورباشم به صاحبان بدی واگذارش کنم).
آمادگی فروش
هرچه اطلاعات ارائه شده به خریداران بیشتر باشد، بهتر است. آمار خام سایت برای بیشتر خریداران مهم است و اگرازشما آمار دقیقی نمی پرسند یعنی خودشان هم نمی دانند چه می خواهند و احتمالا زیاد هم علاقمند نیستند. شما باید حداقل این اعداد و ارقام آمار ترافیک و بازدید سایت خود را مهیا کنید.
این ارقام باید شامل این موارد باشد:
- اعداد یکتای بازدیدکنندگان (جمع کل و میانگین)
- بازدید صفحات (جمع کل و میانگین)
- نرخ افزایش درگذشت زمان
- بازدیدکنندگان از کدام کشورها هستند
- چه تعداد بازدید مستقیما از پیوندها و موتورهای جستجو وارد سایت می شود
- سایت شما برای کدام کلمه کلیدی مشهور است
- رتبه سایت شما چقدر است
من دسترسی مستقیم به گزارشات ورود به سایت و بسته آماری همچون Awetats و Webalizer وبسایتم را تهیه کردم تا مشتریان واقعی بتوانند اطلاعات درستی از عملکرد آن بدست آورند.
اغلب سرورهای سایت یک بسته آماری همراه خود دارند. اگر درین باره اطلاعی ندارید، از هاست وبسایتتان بپرسید. رایجترین این بسته ها Awstats و Webalizer و گوگل آنالیتیکز هستند که اغلب از پیش بر روی اکثر بستههای هاست وبها وجود دارند. با این برنامهها آشنا شوید تا بتوانید آمار بازدید سایتتان را به درستی ارزیابی کنید.
ارقام اقتصادی شما
اگر یک کسب و کارمناسب را اداره میکنید، حتما این ارقام را درنوعی بسته حسابداری موجود دارید. اظهارنامه سود وزیان یک انتخاب عمومی برای خریداران بالقوه ست اما هر چه اطلاعات جمعآوری شده شما بیشتر باشد، بهتر است. چون سایت من یک سایت سرگرمی بود،من هیچ یادداشتی را بصورت سازماندهی شده ضبط نمیکردم اگرچه من ارقامی همچون تمام پولی که تبلیغدهندگان طی 18 ماه به من پرداخت کرده بودند را یادداشت برداشته بودم. همچنین قبض مواردی از هزینهها همچون هاست و دامنه را نیز داشتم. این یادداشتها را برای خریداران واقعی تهیه کردم.
شما به یک نامه الکترونیکی که متنش به قدر کافی فروش سایتتان را تبلیغ کند نیازمندید. این نامه باید بتواند شما و وبسایتتان را معرفی کند، تاریخ وبسایت شما را معرفی کند، توضیح دهد که چرا میخواهید سایتتان را بفروشید، سایت شما چه چیزی برای صاحبان جدیدش ارائه میدهد، توان بالقوه و وضعیت مالی هم اکنون آن چگونه است. مبلغ موردنظرتان را در همان ابتدای امر و بی مقدمه مطرح نکنید اما اگر سایت شما سودآور است، حتما از خصوصیات وعوامل مهم همچون آمار و ارقام بازدید سایت یادداشت تهیه کنید.
یافتن خریدار
هنگامیکه مبلغ فروش مورد نظرتان را انتخاب کردید، میتوانید به دنبال خریدار بگردید و ببینید وبسایتتان به راستی چقدر تقاضا دارد. من در حالی به دنبال خریدار گشتم که مبلغ موردنظر و ثابتم 2-3 برابررقم سود عایدی وبسایتم بود.
جست و جو در صنعت خودتان
اوایل فکر کردم بهتر است که خریدارازمنطقهای نزدیک خودم باشد (سایت من درباره بازاراسترالیا بود). به این نتیجه رسیدم که بهترین جا برای شروع بازار حراجی خردهفروشی است که وسایلی را میفروشد که وبسایت من استفاده میکند. به تمامی فروشگاههایی که اطلاعات تماسشان را توانسته بودم پیدا کنم، ایمیل فرستادم. البته تعدادی از آنها را پیشتر میشناختم چون روی سایت من تبلیغات میکردند. من همچنین به برخی از بزرگترین فروشگاههای آنلاین مناطق خیلی دور و وبسایتهایی که فکر کردم حداقل باید اطلاع بدهم که میخواهم وبسایتم را بفروشم، ایمیل فرستادم تا ببینم کدامیک ممکن است علاقهمند باشند.
وقتی برای اولین بار میخواهید وبسایتتان را بفروشید بهتر است با اشخاص حقیقی که ارزش دارایی شما را بهتر درک میکنند، ارتباط برقرار کنید زیرا که به آنها راحتتر میتوانید وبسایتتان را بفروشید (نیازی نیست به آنها چیزی راجع به سایتتان «آموزش» دهید). آنها همچنین ممکن است بسیار در مقابل چشماندازوبسایت شما هیجان زده باشند چون به احتمال زیاد به همان بازار محصولاتشان را میفروشند و شما مشتریان بسیاری را به آنها معرفی خواهید کرد.
جست و جو خارج از صنعت خودتان
هنگامیکه درون پیشه خودتان را جست و جو کردید ممکن است دیگر بخواهید یک خریدار از زمینههای دیگر پیدا کنید. این خریدار ممکن است یک کارآفرین وب باشد که تواناییهای شکوفا نشده وبسایتتان را میبیند یا کسی که میخواهد یک وب سایت اداره کند اما زحمت طراحی و ساختش را نکشد. پرواضح است که در این صورت، شما مجبورهستید اگر خریدار چیزی از حرفه شما نمیداند، به اوتوضیحات بسیاری بدهید. بدترین حالت این است که این خریداران ممکن است حتی چیزی از میزبانی وب سایت نیز ندانند. اگر این موارد وب سایت شما را خریداری کنند، شما مجبورید زمان زیادی را صرف اموزش آنها کنید. شما باید یک قیمت عالی برای این فروش بگذارید چون تنها بخش قابل درک این معامله برای طرف شما فقط رقم است، رقمهای این مبلغ اهمیت زیادی پیدا میکنند.
میتوانید وبسایتتان را آنلاین نیز به فروش بگذارید. یک انتخاب معروف در این زمینه Ebay’s Business/Websites for sale section است اما بخاطر داشته باشید که در این مزایدات و حراجها، چانه زنی و مذاکرات کاملا خودکار انجام میشود. صفحه و فهرست مزایده شما باید اطلاعات بسیار خوبی داشته باشد تا به خوبی قیمتگذاری شودکه ممکن است شما را نسبت به آنچه میفروشید دمدمیمزاج کند.
به نظرمن انتخابهای بهتری همچون انجمن Sitepoint Sitesell را نیز امتحان کنید. در این انجمنها شما میتوانید وبسایتتان را برای فروش در معرض دید عموم قرار دهید. مزیت این انجمنها این است که میتوانید آرشیوشان را جست و جو کنید و ببینید در گذشته وب سایت های مشابه شما به چه مبلغی به فروش رسیدهاند. با مقایسه مبالغ فروشهای گذشته، شما می توانید به یک مبلغ نسبی درباره سایت خودتان برسید. به سایر انجمن ها وسایت های دلالی فروش کسب وکارها نیز سر بزنید تا بتوانید پیشنهاداتی در زمینه فروش وبسایتتان کسب کنید.
فروش نهایی
در نهایت شما کسی را خواهید یافت که علاقمند به خرید سایت باشد و مذاکرات را آغازخواهید کرد. در هر مذاکره ای این وضعیت روحی و اورژانسی طرفین معامله است که نقش کلیدی درتعیین طرف قدرتمند را بازی می کند. اگر فروشنده در وضعیت فوری فروشی باشد، قدرت دردست خریدارخواهد بود و می تواند شرایط فروش را به میل خود تعیین کند و برعکس آن نیز صادق است. هر موردی شرایط کاملا متفاوتی از دیگران دارد اما به عنوان یک فروشنده به یاد داشته باشید که همیشه برشرایط خودتان اصرار بورزید و تنها در صورت رضایت کامل از شرایط و مفاد پیشنهادی، سایتتان را بفروشید تا پشیمانی به بار نیاورد.
در شرایط من، قیمت موردنظرم را تعیین کرده بودم اما درزمینه فروش وب سایت بی تجربه بودم و اگر بخواهم صادقانه بگویم، ازتصورمبلغی که قرار بود از فروش سایت نصیبم شود بسیارشگفت زده شده بودم. درآخرقیمت پیشنهادی ام را مطرح کردم، درباره شرایط فروش صحبت کردیم و دست آخر سایتم را با 1500 دلار تخفیف که بسیار هم برایم خوشحال کننده بود، به آن ها واگذار کردم.
ما بر جزئیاتی همچون: میزبانی سایت در کجا صورت پذیرد، تا چه مدتی من برای آموزش به صاحبان جدید در دسترس باشم و انتقال رسمی سایت به آنها، توافق کردیم. حدودا 3 ماه طول کشید تا صاحبان جدید بر اموراداره سایت مسلط شدند و برای مدت تقریبی 1 سال هر وقت مشکل فنی پیش میآمد من برای کمک به حاضر میشدم.
وقتی جزئیات شرایط معامله را نهایی می کنید، بد نیست این موارد را نیز به خاطر داشته باشید:
۱- چگونه و چه زمانی مبلغ را دریافت کنید؟
من پیشنهاد می کنم بخشی از مبلغ را بصورت پیش پرداخت به شما بدهند (من نصف آن را گرفتم) و باقی آن را به محض انتقال کامل از آن ها بگیرید. انتخاب با شماست که چک، حواله بانکی یا پول نقد باشد.
۲- یک قرارداد رسمی که حاوی تاریخ و مبلغ دقیق است، بنویسید و تمام طرفین معامله آن را امضا کنند.
اگر قراراست پول زیادی عایدتان شود حتما یک وکیل بگیرید و خودتان را ازنگرانی های حقوقی برهانید.
۳- دقیقا تعیین کنید که تا چه زمانی برای صاحبان جدید می توانید پشتیبانی فنی فراهم کنید.
من تصمیم گرفتم تا مدت ها به آنها کمک کنم و حتی حالا نیز گاهی مشکلات فنی پیش آمده را رفع می کنم. شاید شما بخواهید قراردادتان را با اطمینان تعیین کنید و مدت الزامی پشتیبانی را نیز در آن قید کنید.
۴- تمامی مشکلات جزئی فنی را پشت سر بگذارید.
بازار وب سایت ها کمی پیچیده است، ابزارهای بسیاری هست که شما استفاده می کنید و حتی ممکن است از خاطرتان رفته باشد. فراموش نکنید که میزبانی سایت، نام دامنه، پاسخ دهنده خودکار، فهرست ایمیل، نرم افزار، مشترکین خبرنامه، فهرست دایرکتوری پرداخت و هرمورد مربوط به میزبانی وب را باید به صاحبان جدید منتقل کنید.
پیشرفت پس از فروش
شما سراپا لبخند هستید، جیب هایتان پرازپول است و دنیا برایتان مکان شگفت انگیزی شده. حالا حواستان را جمع کنید که خراب کاری نکنید. تمام پولتان را صرف خوشگذرانی نکنید، سرمایه گذاری های احمقانه نکنید. شما یاد گرفتید که ساختن و پرداختن به یک کسب و کار وبسایت و فروش آن چگونه است. شکی نیست که تمایل دارید دوباره این کار را انجام دهید و این بار ایده های بسیاری برای آزمودن دارید.
یادتان می آید که درابتدای راه و بدون هیچ سرمایه ای چه سختی های کشیدید؟ مجبورشدید کارتان را با سرمایه گذاری شخصی یا قرض گرفتن از دوست، آشنا یا فامیل آغاز کنید. حالا سرمایه ای دارید که باید عاقلانه از آن استفاده کنید. منظورم این نیست که اصلا جشن نگیرید. اتفاقا جشن بگیرید و مقدار کمی از پول بدست امده را صرف شادی و خوشگذرانی کنید اما یادتان باشد شما با ولخرجی به اینجایی که هستید نرسیده اید پس حالا هم نمی خواهید با ولخرجی پولتان را از دست بدهید.