کامپیوتر قدیمی خود را فایل سرور کنیم

پیشرفت فناوری به حدی است که کامپیوتر چند سال پیش خریداری شده امروز دیگر جوابگوی کار نیست و باید آنرا کنار گذاشت، اما در این بین هنوز کارهای زیادی از عهده این کامپیوترهای قدیمی برمی‌آید و می‌توان استفاده‌های مختلفی از آن‌ها داشت، یکی از این موارد تبدیل کامپیوتر قدیمی به فایل سرور است. فایل سرور در واقع اختصاص دادن کامپیوتری برای ذخیره و به اشتراک گذاری فایل‌ها با سطح دسترسی‌های ویژه‌ای است که مدیر شبکه تعیین کرده است، برای نمونه اطلاعات، تصاویر و ویدیو های سایت‌های بزرگ، از جمله یاهو و فیس‌بوک که نیاز به قرارگرفتن در فضای ذخیره سازی با حجم بالا دارند، روی فایل سرورها قرار می گیرند. فایل‌ سرورها در شبکه‌های محلی نیز کاربردهای فراوانی دارند و اختصاص یک کامپیوتر مستقل با فضای ذخیره سازی بالا برای اینکار از لحاظ فنی کاملاً توجیح پذیر است. همان‌گونه که اشاره شد، این کامپیوتر مشخصات سخت‌افزاری زیادی نیاز ندارد و با کامپیوترهای قدیمی به لطف توزیع‌های گنو/لینوکس می‌توان به راحتی فایل‌ سرور راه‌اندازی کرد.

برای تبدیل کامپیوتر قدیمی خود به فایل‌ سرور پیشنهاد می‌کنیم توزیع FreeNAS را که سیستم‌عاملی متن باز است را دانلود کنید. این سیستم‌عامل از پلاگین‌های مختلفی پشتیبانی می‌کند و جالب اینجاست که حتی می‌تواند تبدیل به کلاینت برای BitTorrent شود یا اینکه نقش مدیا سرور را ایفا کند.
ناگفته نماند که استفاده از FreeNAS برای کامپیوترهای جدید نیز پیشنهاد می‌شود و الزامی برای به کارگیری کامپیوتر قدیمی وجود ندارد.  سیستم‌عامل FreeNAS بر اساس FreeBSD طراحی شده است و با این حساب با سخت‌افزارهایی که FreeBSD آنها را می‌شناسد به راحتی کار می‌کند.

نسخه‌های ۶۴ و ۳۲ بیتی FreeNAS‌ برای دانلود موجود است اما پیشنهاد می‌کنیم اگر کامپیوتر قدیمی شما پردازنده ۶۴ بیتی دارد، نسخه ۶۴ بیتی FreeNAS را دانلود و نصب کنید. ناگفته نماند که مستندات رسمی این سیستم‌عامل از نیاز به ۸ گیگابایت رم برای عملکرد مناسب خبر می‌دهد اما ۲ گیگابایت رم هم کار شما را راه می‌اندازد به شرط آنکه از فایل‌ سیستم UFS‌ استفاده کنید.جالب اینجاست که FreeNAS را می‌توانید بر روی فلش مموری نصب و اجرا کنید تا از این طریق فضای کمتری از هارد کامپیوتر اشغال شود. با در نظر گرفتن شرایط فوق برای تبدیل کامپیوتر قدیمی به فایل سرور، نسخه FreeNAS‌ را برای نصب از طریق سی‌دی‌رام یا فلش از این لینک دانلود کنید.

برای نصب این سیستم‌عامل کافی است کامپیوتر را بوسیله فلش یا سی‌دی‌رام بوت نمایید و مراحل نصب را یک به یک انجام دهید. اگر خاطر شما باشد ذکر کردیم که FreeNAS‌ بر روی فلش مموری نیز نصب می‌شود برای اینکار کافی است فلش خود را به کامپیوتر متصل کرده و آنرا بوت‌ نمایید.

در این مرحله گزینه Install/Upgrade‌ را از منوی نصب انتخاب کرده و درایوی را که قرار است FreeNAS‌ در آن نصب شود انتخاب کنید. (در اینجا اگر فلش مموری را به کامپیوتر متصل کرده باشید نمایش داده می‌شود)
پس از اتمام نصب، فلش مموری یا سی‌دی را که بوسیله آن فرآیند نصب انجام شده است را از کامپیوتر خارج کنید.
برای تنظیمات FreeNAS مراحل زیر را دنبال کنید:

پس از راه‌اندازی مجدد کامپیوتر منویی همانند آنچه در تصویر بالا مشاهده می‌کنید نمایان می‌شود. در اینجا قسمت‌‌های زیادی برای تنظیم وجود دارد اما پیشنهاد می‌کنیم فعلاً‌ از دست‌کاری این قسمت پرهیز کنید. در این مرحله آدرس اینترنتی در قسمت پایین نمایش داده شده است، این آدرس را مرورگر کامپیوتر دیگری که آنرا پیش از این به کامپیوتر قدیمی خود متصل کرده‌اید وارد کنید تا وارد رابط کاربری گرافیکی FreeNAS‌ شوید.

پس از اینکه اتصال برقرار شد می‌توانید مانیتوری را که به کامپیوتر قدیمی خود متصل کرده‌اید خاموش کنید، روشن بودن کامپیوتر قدیمی که به عنوان فایل‌ سرور انتخاب کرده‌اید به تنهایی کفایت می‌کند و تنظیمات را از کامپیوتر دیگری که آدرس فایل‌ سرور را وارد کرده‌اید انجام می‌شود. پس از ورود به FreeNAS از طریق مرورگر گرافیکی، از کاربر درخواست می‌شود پسورد روت (root) را وارد کند، این پسورد در دفعات بعدی حین ورود از طریق مرورگر به فایل‌ سرور پرسیده می‌شود. در نتیجه گذرواژه‌ای را انتخاب کنید که به این راحتی‌ها آنرا فراموش نمی‌کنید.

از اینجا به بعد تمامی تنظیمات از طریق رابط گرافیکی که در مروگر مشاهده می‌شود انجام می‌گیرد. لازم به ذکر است اگر دستگاه ذخیره سازی NAS اختصاصی نیز خریده باشید باز هم دقیقاً‌ همین مراحل را طی کنید. بعد از انجام مراحل بالا نوبت به تنظیمات اولیه NAS میرسد.

در اینجا اولین کاری که باید انجام دهید اختصاص فضای ذخیره سازی است. بر روی آیکون Storage در نوار ابزار (Toolbar)‌ کلیک کنید تا منوی Storage باز شود.  در اینجا می‌توانیداز ابزار ZFS Volume Manager برای ایجاد پارتیشنی با فرمت ZFS یا ابزار UFS Volume Manager برای ساخت پارتشین UFS استفاده کنید، توجه داشته باشید که برای استفاده از فرمت ZFS باید حداقل ۸ گیگابایت رم و جهت استفاده از فرمت UFS‌ حداقل به ۲ گیگابایت رم نیاز است.

در مرحله بعد بد نیست نگاهی به منوی Sharing داشته باشید و سطح دسترسی‌ها را تعیین کنید. سیستم‌عامل‌های مختلف از پروتکل‌های متفاوتی استفاده می‌کنند اما جای نگرانی نیست چرا که FreeNAS‌ سیستم‌عامل همه فن حریفی برای فایل‌ سرورهاست و از پروتکل‌های CIFS برای ویندوز، NFS برای یونیکس، گنو/لینوکس و  AFP برای اپل پشتیبانی می‌کند. لازم به ذکر است که بعضی از سیستم‌عامل‌ها از چندین پروتکل پشتیبانی می‌کنند، برای نمونه گنو/لینوکس و مک‌ از پروتکل CIFS مربوط به ویندوز نیز پشتیبانی می‌کنند. در واقع نوع پروتکل برای کاربر فرق زیادی هم نمی‌کند چرا که از هر پروتکلی استفاده کند باز هم پوشه‌های به اشتراک گذاشته شده در فایل سرور با پروتکل‌های متفاوت در اختیار سایر کاربران قرار می‌گیرد.

سیستم‌عامل FreeNAS امکانات بسیار زیادی را برای فایل‌ سرورها در نظر گرفته است و پرداختن به تمامی این موارد از حوصله این بحث خارج است.
تعیین سطح دسترسی‌ پوشه‌های مختلف برای کاربران یا در اختیار گذاشتن یک پوشه خاص برای تمامی کاربران از مواردی است که در FreeNAS تعبیه شده. سرویس‌هایی نظیر FTP، Rsync، SSH یا dynamic DNS از دیگر مواردی است که مدیران شبکه به آنها دسترسی دارند.

همان‌گونه که در ابتدا ذکر شده، منوی قسمت پلاگین‌ها نیز امکانات جانبی زیادی را فراهم آورده است. با این امکانات مدیر شبکه به راحتی قادر است کامپیوتر قدیمی را که به سیستم‌عامل FreeNAS مجهز است به کلاینت BitTorrent یا مدیا سرور Plex Media تبدیل کند. ویژگی‌های منحصر به فرد زیادی در FreeNAS گنجانده شده است که برای وارد شدن به این جزئیات، پیشنهاد می‌کنیم حتماً نگاهی به مستندات این توزیع پرطرفدار داشته باشید.
در پایان خواهشمندیم اگر تجربه‌ای در به کارگیری کامپیوترهای قدیمی دارید، آنرا در قسمت نظرات با ما و سایرین به اشتراک بگذارید.