در دنیای دیجیتال امروزی، شایعات(چه راست و چه دروغ) با سرعت بسیار زیادی پخش می‌شوند و عواقب و نتایج خاص خود را بر جای می‌گذارند. گروهی از پژوهشگران بین‌المللی به رهبری دانشگاه شفیلد انگلستان در حال تهیه‌ی سیستم دروغ سنج آنلاینی هستند که به طور خودکار صحت شایعات پخش شده در شبکه‌های اجتماعی را بررسی می‌کند.
این سیستم به خبرنگاران، سیاستمدارن، واحدهای خدمات اورژانسی و حوادث غیر مترقبه، سازمان‌های بهداشتی و… امکان می‌دهد تا بر طبق داده‌هایی که از شبکه‌های اجتماعی به دست می‌رسد دست به عمل بزنند. این پروژه‌ی سه ساله که Pheme نام گرفته است بدون همکاری پنج دانشگاه و چهار شرکت بین‌المللی و استفاده از تکنیک‌های استخراج اطلاعات نهان که در علم کامپیوتر به آن داده کاوی می‌گویند، ممکن نمی‌شد.
از شبکه‌های اجتماعی در گذشته در گسترش شایعات متعددی مانند تقلب در انتخابات کنیا، مسلمان بودن باراک اوباما، آزاد شدن حیوانات از باغ وحش لندن در سال ۲۰۱۱ و… استفاده‌ی گسترده ای شده است، مواردی مانند این‌ها و تعداد بی‌شماری دیگر باعث شده دولت‌ها بارها برای جلوگیری از قوت گرفتن شایعات و برهم زدن سازماندهی شورش‌ها به فکر مسدود کردن شبکه‌های اجتماعی بیفتند.
مساله‌ی اصلی در شایعات منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی آنلاین سرعت بسیار زیاد پخش شدن آن‌هاست چنانکه تشخیص راست را از دروغ برای همگان مشکل می‌سازد و کار پاسخگویی برای نهاد مرتبط مانند خدمات اورژانسی که نیازمند آرام کردن جو هستند، بسیار مشکل می‌شود.
سیستم دروغ سنج آنلاین، کمک مورد نیاز را با پیگیری و بررسی اطلاعات به صورت لحظه به لحظه فراهم می‌کند.
پروژه‌ی دروغ سنج به طور خودکار شایعات آنلاین را به چهار نوع دسته‌بندی و هر کدام را صحت سنجی می‌کند:
- حدس و گمان: مانند اینکه آیا احتمال افزایش نرخ بهره بانکی وجود دارد؟
- اختلاف نظر: مانند ظرات مختلف و مخالف درباره‌ی نتایج و تاثیرات یک نوع واکسن جدید
- تفسیر اشتباه: مانند انتشار اطلاعات غلط به صورت ناخواسته
- گمراه کننده: مانند انتشار اطلاعات غلط با هدف‌های مخرب
این سیستم، منابع اطلاعاتی را نیز به طور خودکار به دسته‌های متعددی از جمله رسانه‌های خبری، روزنامه‌نگاران، شاهدان عینی، ربات‌ها و سیستم‌های خبر پراکنی، گروه‌های عمومی خبری و… تقسیم بندی می‌کند و علاوه بر بررسی در لحظه‌ی اطلاعات، تاریخچه و زمینه‌ی انتشار اطلاعات غلط از سوی یک فرد یا گروه را نیز مورد توجه قرار می‌دهد. با دسته‌بندی منابع و جستجو در آنها هر قطعه از اطلاعات تایید یا تکذیب می‌شود و سیر انتشار و تکامل یک شایعه در شبکه‌های اجتماعی به تصویر کشیده می‌شود و نتایج در صفحات کاربران به نمایش درمی‌آید و آنها را قادر می‌سازد تاثیر یک شایعه را ببینند و عمل مناسب را انجام دهند.
دکتر Bontcheva، محقق ارشد این پروژه می‌گوید که سیستم تهیه شده در حال حاضر می‌تواند حجم بزرگی از اطلاعات که در حالت عادی رسیدگی به تک تک آنها ممکن نیست را به صورت لحظه ای مورد بررسی قرار دهد، این اطلاعات می‌توانند در شکل‌های گوناگون از تصویر و ویدئو تا توییت و پست‌های وبلاگی باشند و هدف بعدی رسیدن به نقطه ای است که سیستم بتواند با گرفتن تکه ای از اطلاعات درستی یا نادرستی آن را تشخیص دهد.
