سامانه بازنشانی امواج رادیویی که در اختصار لاتین به آن RFID گفته می‌شود، پیش به سمتی می‌رود که جایگزینی برای بارکدها به شمار آید. این فناوری با تکیه بر فرکانس‌های رادیویی اطلاعات اشیاء را بازیابی می‌کند.
یکی از برجسته‌ترین تفاوت‌های بین RFID و بارکدها، حذف روش “line-of-sight” در RFID است. به این صورت که در فناوری RFID برای بازیابی اطلاعات دیگر نیازی نیست که برچسب حاوی کد در مقابل یک کدخوان قرار بگیرد و اطلاعات از فواصل دورتر قابل برداشت می‌باشند. ضمن این که همین مسئله باعث شده است که امنیت RFID کمی چالش‌برانگیز شود.
RFID یک پلت فرم مهم جهت شناسایی اشیاء، جمع آوری داده و مدیریت اشیاء را ارائه می نماید . پلت فرم فوق مشتمل بر مجموعه ای از فناوری های حامل داده و محصولاتی است که به مبادله داده بین حامل و یک سیستم مدیریت اطلاعات از طریق یک لینک فرکانس رادیویی کمک می نماید . تگ های RFID با استفاده از یک فرکانس و بر اساس نیاز سیستم (محدوده خواندن و محیط)، پیاده سازی می گردند . تگ ها به صورت فعال (به همراه یک باتری) و یا غیرفعال (بدون باتری) پیاده سازی می شوند. تگ های غیرفعال، توان لازم جهت انجام عملیات را از میدان تولید شده توسط کدخوان می گیرند.
کدخوان RFID، معمولا به یک کامپیوتر متصل می شود و دارای نقشی مشابه با یک اسکنر کد میله ای است. مسئولیت برقراری ارتباط لازم بین سیستم اطلاعاتی و تگ های RFID برعهده کدخوان RFID است.
برچسب‌های RFID
یک برچسب RFID به طور مرسوم دربرگیرنده یک میکروتراشه بوده که به یک آنتن رادیویی متصل است. این تراشه‌های غیرسیلیکونی قادر به ذخیره‌سازی بیش از 2 کیلیوبایت اطلاعات هستند. تراشه، اطلاعات را از طریق آنتن منتشر می‌کند و حسگرهایی که در اطراف قرار دارند، این اطلاعات را دریافت می‌کنند.
طبیعتا برای بازخوانی داده‌های ذخیره شده در این تراشه‌ها نیاز به یک دستگاه بازخوان است. همان‌طور که در مقدمه اشاره شد قرار نیست برای بازخوانی اطلاعات، برچسب مستقیما در مقابل دید کدخوان قرار گیرد. چرا که دستگاه بازخوان با ارسال امواج رادیویی به تراشه‌ها آنها را فعال کرده و با دریافت امواج برگشتی، اطلاعات را برداشت می‌کند.
RFID چگونه کار می‌کند؟
تگ و یا دستگاه فرستنده خودکار، شامل یک مدار الکترونیکی است که که به شی مورد نظری که لازم است دارای یک کد شناسایی باشد، متصل می‌گردد. زمانی که تگ نزدیک و یا در محدوده کدخوان قرار می‌گیرد، میدان مغناطیسی تولید شده توسط کد خوان باعث فعال شدن تگ می‌گردد.
تگ بطور پیوسته اقدام به ارسال داده از طریق پالس های رادیویی می نماید و در نهایت داده توسط کدخوان دریافت و توسط نرم افزارهای مربوطه نظیر برنامه های ERP (Enterprise Resource Planning) و SCMS (Supply Chain Management systems) پردازش می‌گردد.
RFID در کجا کاربرد دارد؟
شاید بهتر و راحت‌تر بود که عنوان را این‌طور انتخاب می‌کردیم: «RFID در کجا کاربرد ندارد؟»
از فروشگاه‌های زنجیره‌ای و صنایع بسته‌بندی گرفته تا کتابخانه‌ها و کارت‌های اعتباری، RFID ها در حال جولان دادن هستند.
در سیستم ثبت اطلاعات به وسیله بارکد در یک فروشگاه زنجیره‌ای، شما تمام اقلام خرید خود را در سبد خرید ریخته و به صف طویل مشتریان منتظر می‌پیوندید و صندوقدار را می‌بینید که برای تک تک اقلام از قلم بارکدخوان استفاده می‌کند. در این میان اگر بارکد کالایی مخدوش باشد صندوقدار برای ثبت قیمت به مشکل برمی‌خورد و ممکن است این معطلی بیشتر شود.
حالا فرض کنید آن فروشگاه به فناوری RFID مجهز باشد. در این صورت انتهای داستان بالا فرق می‌کند و شما بدون این که در صفی منتظر بمانید و صندوقدار تک‌تک خریدهای شما را چک کند، صورتحساب را می‌پردازید. چرا که دستگاه بازخوان RFID از طریق برچسب‌های نصب شده بر روی اجناس، قیمت، تعداد، وزن و دیگر اطلاعات لازم را بازیابی کرده است.
کاربرد دیگر این فناوری در پاسپورت‌های جدید دیده می‌شود. اولین پاسپورت مجهز به RFID در سال 1998 توسط مالزی مورد استفاده قرار گرفت. در آن زمان اطلاعات موجود در تراشه شامل زمان، تاریخ، کشور مبداء و کشور مقصد بود. امروزه پاسپورت بسیاری از کشورها از جمله ایلالات متحده، نروژ، صربستان، جمهوری کره، تایوان، آلبانی، فیلیپین، جمهوری مقدونیه و کانادا مجهز به تراشه‌های RFID است و اطلاعات افراد نظیر تصویر، اثر انگشت، مشخصات ظاهری و فردی را به سیستم منتقل می‌شود.
دغدغه‌ها و نگرانی‌های امنیتی
گروهی از مردم نسبت به این فناوری اعتماد کافی ندارند و خطر کمین دزدان اطلاعات را در اطراف خود حس می‌کنند. به طوری که کلیه اشیاء حامل RFID خود را در کیف پول‌های مخصوص قرار می‌دهند تا تراشه ها در حالت غیرفعال باشند. البته نگرانی آنها خیلی هم بی‌راه نیست. در سال 2006 اطلاعات یک پاسپورت هلندی از فاصله 10 متری توسط یک بازخوان، خوانده شد (خبر).
در سال 2013 نیز شرکتی در انگلیس در سطل‌های زباله سطح شهر لندن بازخوان‌های RFID را نصب نمود (خبر) تا اطلاعات گوشی‌های هوشمند مناطق اطراف را جمع‌آوری کند. زمانی که صاحبان این گوشی‌ها اقدام به جستجوی وای‌فای می‌کردند، اطلاعات تلفن همراهشان توسط این بازخوان‌ها ضبط می‌شد و شرکت مزبور با در دست داشتن این اطلاعات، ضمن ردگیری افراد، پیام‌های تبلیغاتی مناسب هر فرد را برایش اراسال می‌کرد.
البته تمامی این نگرانی‌ها دلیل نمی‌شود که مردم کلیه تجهیزات RFID دار خود را بردارند و با چکش به جان آنها بیافتند. چرا که این فناوری قرار است زندگی روزمره ما را ساده‌تر کند، هر چند که باید نسبت به مسائل امنیتی آن نیز هوشیار بود.
مطالب جالب و کاربردی بود.خسته نباشید