نماد اعتماد الکترونیکی (eNAMAD)، نشانی است که از طرف وزارت صنعت، معدن و تجارت به سایت‌هایی که اقدام به فروش اینترنتی می‌کنند تعلق می‌گیرد.

امروزه با پیشرفت تکنولوژی و بهره‌مندی اکثر مردم جامعه از اینترنت، همه چیز تحت تأثیر قرار گرفته و همینطور کسب و کار شکل جدید و تازه‌ای به خود گرفته است. کسب و کار جدید در محیطی جدید با قوانینی نامشخص و ضریب اطمینانی مجهول. با این حساب هر کسی می‌تواند فروشگاه مجازی خود را در سطح اینترنت برپا کند و کالاهای دلخواه خود را به فروش برساند، اما سؤال اساسی این است که امنیت دنیای مجازی چگونه تأمین شده و به زبان ساده‌تر کنترل تجارت الکترونیک بر دوش کدام نهاد، سازمان یا ارگانی است؟ و یا به طور کلی ایجاد محیطی امن و مطئمن در دنیای مجازی به منظور فروش کالا امکان پذیر است یا خیر؟

امروز ما در پارسیش به همراهی شما دوستان قصد به چالش کشیدن این موضوع، به منظور بررسی مشکلات و احتمالات موجود در زمینه تجارت الکترونیک و کنترل و نظارت بر روی مبادلات انجام شده در سطح اینترنت را داریم، با ما همراه باشید.

چندی است که مرکز توسعه تجارت الکترونیکی وابسته به وزارت صنعت، معدن و تجارت اقدام به ارائه‌ی نشانی تحت عنوان “نماد اعتماد الکترونیکی” یا “eNAMAD” به وب سایت‌هایی که کالاهای خود را از طریق اینترنت به فروش می‌رسانند یا اصطلاحاً فروشگاه‌های اینترنتی کرده است. این نماد، که نشانی مبنی بر قابل اعتماد بودن سایت مورد نظر جهت انجام خرید و پرداخت وجه به سایت است، در پی گذراندن مراحلی قابل دریافت، جهت نمایش بر روی وب سایت فروشگاه می‌باشد که دارای انواع مختلفی است که در ادامه به آن می‌پردازیم.

انواع  نماد اعتماد الکترونیکی

  1. موقت
  2. یک ستاره
  3. دو ستاره

در تصویر زیر شکل “نماد اعتماد الکترونیکی یک ستاره” را مشاهده می‌کنید.

نماد اعتماد الکترونیکی یک ستاره

جهت کسب هر یک از نمادهای یاد شده، شما (صاحب فروشگاه اینترنتی) ملزم به رعایت نکاتی هستید که در پی آن موفق به کسب نماد می‌شوید. نکاتی که به چند بخش مختلف تقسیم شده که هر کدام به نوعی برای خود قانون محسوب می‌شوند. در ادامه به بررسی چند نکته از این قوانین می‌پردازیم.

 قوانین کلی

این نکات شامل اکثر جوانب لازم و گاهی غیر لازم برای داشتن یک فروشگاه بر طبق قوانین مصوب برای دریافت ای نماد است.

  • قوانین
  • آیین نامه‌ها
  • دستورالعمل‌ها و الزامات اعطای نماد اعتماد

شرایط

شرایط (راهنما) در هنگام ثبت نام به شما نمایش داده می‌شوند.

  • راهنمای معیارهای ارزیابی کسب و کار های اینترنتی
  • راهنمای متقاضی حقیقی
  • راهنمای متقاضی حقوقی

بگذارید کمی بیشتر در مورد این قوانین بحث کنیم و چند سایتی که دارای نماد هستند را مورد بررسی و مطابقت قرار دهیم.

بررسی تخلفات 

در سطر سی‌اُم جدول “راهنمای معیارهای ارزیابی کسب و کار های اینترنتی” قید شده که سایت مورد نظر نباید از “popup” استفاده کند، اما با کمی جستجو سایتی را پیدا کردیم که خود عامل انتشار “popup” است و این سایت دارای نماد اعتماد الکترونیکی از نوع یک ستاره می‌باشد. داشتن این نماد در نگاه اول کمی عجیب است ولی با کنکاش بیشتر و بررسی روند کار تبلیغات از طریق سیستم “popup” به این موضوع پی می‌بریم که این اشتباهی عجیب است که رخ داده! بگذارید کمی ساده‌تر بگویم.

روند کار “popup” به این صورت است که شما در یک سایت روی لینکی کلیک می‌کنید و همزمان که لینک جدید باز می‌شود، یک پنجره‌ی جدید هم باز می‌شود که پر از عکس‌ها و لینک‌های تبلیغاتی است. یعنی این سایت (سایت مورد بررسی) یک جور تبلیغ کننده است، اما آیا این سایت کنترل کامل بر روی تمامی عوامل دارد؟ لینک‌هایی که شما هم حتماً بارها آن‌ها را دیده‌اید.  بعضی (اکثر) از این لینک‌ها شما را به سایت‌هایی هدایت می‌کنند که دارای نماد اعتماد الکترونیکی نیستند و کالاهای ممنوعه که لیست آن را می‌توانید از اینجا ببینید را به فروش می‌رسانند ( ظاهراً این لیست در دو صفحه ارائه شده (در پایین نوشته شده صفحه 1 از 2) اما اثری از صفحه دوم در سایت نیست!).

نکته‌ی بعدی که باید به آن توجه کرد این است که سایت مورد بررسی در هنگام ثبت نام از شما درخواست می‌کند که تیک قسمت پذیرفتن شرایط را بزنید و آن را قبول کنید، اما خبری از لینک شرایط و قوانین هم نیست!

و نکته‌ی دیگر این که طبق فاکتور استاندارد، ما اثری از آدرس پستی و نشانی کامل فروشنده هم پیدا نکردیم!

در سطر سی‌ و یکم جدول “راهنمای معیارهای ارزیابی کسب و کار های اینترنتی” خاطر نشان شده که در صورت دریافت پروانه کسب و کار یا نماد دوستاره ملزم به داشتن SSL هستید. این موضوع کمی شک و شبه ایجاد می‌کند که آیا فروشگاه دارای نماد اعتماد یک ستاره نیازی به SSL ندارد؟ در صورتی که اولین راه تشخیص امن بودن ارتباط مشتری که به سرویس دهنده همین اعتبار SSL است نه وجود نماد اعتماد الکترونیکی.

وجود بسیاری از سایت‌های تبلیغات کلیکی، برای نمونه این سایت را ببینید. در این سایت شما گروه تبلیغاتی خود را تشکیل می‌دهید و از طریق نمایش تبلیغات که بسیاری از سایت‌های معتبر مقداری اعتبار کسب می‌کنید و وقتی به مقدار مشخصی رسید قادر به دریافت آن هستید. اما نکته‌ی قابل تأمل این است که نمایش این تبلیغات یا تبلیغات در خصوص این کسب و کارها در جلسه‌ی اخیر تشکیل شده توسط کمیته نظارت بر کسب و کارهای اینترنتی تخلف محسوب شده و ظاهراً با آن‌ها برخورد می‌شود. البته سایت‌های مهم دارای نماد هم از همین شیوه‌ برای تبلیغات خود استفاده میکنند، یا اگر پا را فراتر گذاشته و به یکی از بزرگترین شرکت‌های دنیا یعنی گوگل نگاه کنیم می‌بینیم که در این زمینه سرمایه گذاری‌های زیادی کرده و امکانات عجیبی در اختیار کاربران می‌گذارد. سیستم تبلیغاتی گوگل ادسنس یک سیستم هوشمند است که تبلیغات را بر اساس کلمات درون وب سایت شما نمایش می‌دهد.

تبلیغات کلیکی در مارکت جهانی به تنهایی برای خود یک کسب و کار به وجود می‌آیند و عجیب است که در ایران این شیوه تخلف شناخته می‌شود!

و…

چرا از فروشگاه دارای نماد خرید کنیم؟

سایت پلیس فتا، در جواب این سؤال که «چرا باید فقط تنها از فروشگاه اینترنتی که نماد اعتماد الکترونیکی دارد، خرید نماییم؟» اعلام کرده است که :
«چون مرکز توسعه تجارت الکترونیک پس از بررسی فروشگاه اینترنتی و تطابق نحوه عملکرد آن با قوانین، اقدام به اعطای نماد اعتماد الکترونیکی (ای نماد) می‌نماید. همچنین به صورت مداوم تحت بررسی این سازمان قرار دارد و ملزم به رعایت قانون حمایت از مصرف کننده می‌باشد و در صورت تخطی از قوانین، نماد اعتمادش سلب خواهد شد.»

اقدامات مرکز توسعه تجارت الکترونیک

کم نیستند از این دست وب سایت‌ها که هر کدام مشکلات خاص خود را دارند و نماد اعتماد الکترونیکی را دریافت کرده‌اند. و با توجه به اینکه چندی پیش شرکت پست جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد: «تمامی فروشگاه ها و کسب و کارهای اینترنتی فعال در بازار الکترونیک این شرکت ملزم به اخذ نماد اعتماد الکترونیکی می باشند».

به گزارش روابط عمومی شرکت پست، به دنبال راه اندازی سرویس بازار الکترونیک توسط این شرکت، در راستای تأکیدات مرکز توسعه تجارت الکترونیکی وزارت صنعت، معدن و تجارت و به منظور ساماندهی فعالیت فروشگاه های اینترنتی این سامانه تمامی شرکت ها، فروشگاه ها و کسب و کارهای اینترنتی فعال در این حوزه ملزم به اخذ نماد اعتماد الکترونیکی می باشند.

کیوانی، مدیرکل پست مستقیم و سرویس های نوین پستی شرکت پست در همین ارتباط بیان داشت: متقاضیان می بایست به منظور ثبت درخواست و اخذ نماد الکترونیکی حداکثر تا پایان سال جاری به آدرس الکترونیکی enamad.ir  سامانه مرکز توسعه تجارت الکترونیک وزارت صنعت،معدن و تجارت مراجعه و در این خصوص اقدام نمایند.

وی تاکید کرد: اخذ این نماد برای تمامی فعالان سامانه بازار الکترونیک شرکت پست الزامی بوده و از آغاز سال آتی این شرکت از ارایه هرگونه خدمات پستی به فروشگاه های فاقد نماد جلوگیری خواهد نمود.

در خبرنامه‌ی شماره 11، مورخ 9 آذرماه 92 اطلاعاتی مبنی بر اقدامات صورت گرفته آمده که شامل موارد زیر می‌باشد:

  1. تشکیل اولین جلسه مجمع انجمن صنفی فروشگاه‌های اینترنتی
  2. تعیین اعضای هیئت مدیره
  3. تشکیل دفاتر انجمن در استان‌های خراسان رضوی، اصفهان آذربایجان شرقی و فارس
  4. ممنوعیت کلیه کسب و کارهای اینترنتی تبلیغاتی کلیکی دارای ماهیت هرمی
  5. مدل‌های کسب و کار مبتنی بر شرط بندی و پیش‌بینی مسابقات
  6. همچنین تبلیغات در مورد شماره‌ 4 و5 که گفته شد ممنوع می‌باشد
  7. عدم ارائه خدمت دهی پست به فروشگاه‌های فاقد نماد
  8. حق نداشتن پسر/دختر زیر 18 سال جهت خرید اینترنتی

وضعیت پیش رو

این طور که از متن خبر برداشت می‌شود سامانه‌ی ای نماد تا پایان سال ترافیک زیادی مبنی بر ثبت نام جهت دریافت نماد را تحمل خواهد کرد. در حال حاضر حدود 2500 سایت دارای نماد از انواع مختلف هستند. که در ظاهر بررسی درست و مناسبی بر روی سایت‌ها اعمال نمی‌شود، همین طور سرعت رسیدگی به درخواست‌ها بسیار پاییین و بر روی روال خاصی نیست. این در حالی است که در کشور بیش از 8000 کسب و کار اینترنتی وجود دارد. از مدت‌ها قبل زمزمه‌ی سرویس ندادن بانک‌ها به سایت‌هایی که نماد نداشتند به گوش می‌رسید که بعد از گذشت مدتی عملی شد و به این سایت‌ها نماد موقت اعطاء شد تا کسب و کار خود را داشته باشند و به مشکلی برنخورند، اما فقط 3 ماه زمان برای تکمیل فرآیند گرفتن نماد ستاره دار به آن‌ها داده شد.

به گفته‌ی جعفر محمودی، رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی کشور، شرکت پست طبق آمارش تا به امروز با چهار هزار کسب و کار اینترنتی قرارداد بسته است که پس از الزام دریافت نماد اعتماد برای ادامه فعالیت، حدود 1700 کسب و کار اینترنتی برای دریافت نماد به مرکز توسعه تجارت الکترونیکی مراجعه کرده‌اند. او با بیان اینکه «ما متقاضی ممنوعیت فعالیت پست با کسب و کارهای اینترنتی نبودیم»، در گفت‌وگو با عصر ارتباط اعلام کرد:«در واقع مرکز توسعه تجارت الکترونیکی طی ‌نامه‌ای به شرکت پست پیشنهاد کرد تنها با کسب و کار‌هایی کار کنند که دارای نماد اعتماد هستند و شرکت پست به صورت عملی با این موضوع موافقت کرد.»

وضعیت پشتیبانی

اولین قدم دریافت نماد ثبت نام از طریق سامانه‌ enamad.ir می‌باشد که پس از ثبت مشخصات خود و فروشگاه در آن اطلاعات شما با چک لیست سازمان مقایسه می‌شود و در صورت وجود مغایرت شما نیاز به اصلاح آن دارید. پس از اصلاح حدود یک هفته و حتی بیشتر باید منتظر نظرات کارشناسانه یا کارشکنانه از سمت آن‌ها باشید. با گذشتن زمانی از ارتباطات به صورت مجازی بدون شک نیاز به رفت و آمد حضوری پیدا خواهید کرد و با تلاش می‌توانید شماره‌ی مرکز تماس وزارت صعنت، معدن و تجارت را بدست بیاورید که از ساعت 9 تا 13  پاسخگوی مشکلات صاحبان فروشگاه‌ها است.

اما کار به اینجا ختم نمی‌شود، بعد از تماس متوجه می‌شوید که کمترین مدت زمان برای ارتباط با شخص مورد نظر 45 دقیقه است. نکته‌ی جالب دیگر که شما فقط 3 دقیقه برای صحبت کردن با فرد مورد نطر زمان دارید، و هنگامی که در مورد مسئول بخش یا مدیریت سؤال می‌پرسید در می یابید که چنین شخصی وجود ندارد. این بدین معنی است که فقط یک نفر پاسخگوی این حجم عظیم از مشکلات است که قطعاً بازدهی خوبی نخواهد داشت.

نتیجه گیری

آیا نماد اعتماد الکترونیکی نشان امن بودن یک فروشگاه اینترنتی است؟

با توجه به بررسی انجام شده و موضوع اجباری نبودن گواهینامه اعتبار امن (SSL) برای برخی از نمادها، الزاماً یک سایت دارای نماد، امن نیست. کما اینکه شرایط مربوط را هم رعایت کرده باشد.

نماد اعتماد الکترونیکی چه دستاوردی برای مشتری و فروشنده دارد؟

با شرایط فعلی و روند کند بررسی جهت اعطاء نماد اعتماد الکترونیکی، فروشنده عملاً برای دریافت این نماد صبر نمی‌کند و مدتی بدون نماد به کار خود ادامه می‌دهد. اما بعد از دریافت نماد چطور؟ آیا این نماد تأثیری در اعتبار فروشگاه دارد؟ خود شما به هنگام خرید از فروشگاه‌های اینترنتی به چه چیزی توجه می‌کنید، طراحی، کالاها، قیمت و یا نماد اعتماد الکترونیکی؟

بسیاری از سایت‌ها و شرکت‌های معتبر هم از این نماد استفاده نمی‌کنند، یک مثال بارز: سامانه‌ی 724 که از روی خطوط تلفن همراه توانایی نمایش اطلاعات حساب بانکی شما، خرید کارت شارژ و امکانات بسیار دیگر را برای شما فراهم می‌کند خبری از نماد اعتماد الکترونیکی در سایت آن به چشم نمی‌خورد. لازم به ذکر است شرکت پرداخت الکترونیک سامان از سال 1383 در حال کار و دارای مجوز از بانک مرکزی است، سامانه‌ی 724 وابسته به این شرکت و یکی از چندین سرویس ارائه شده به مشتری است که به تنهایی بیش از 15 میلیون کاربر دارد.

رعایت نشدن حقوق خریدار

در بسیاری از فروشگاه‌های دارای نماد شما بعد از سفارش هیچ راهی برای لغو آن ندارید، این در حالی است که عمل پس نگرفتن کالا با تمامی اصول فروش در جهان مغایرت دارد. البته در بعضی از سایت‌ها هم امکان تست و برگرداندن کالا تا مدت زمان محدود فراهم آمده است. به طور مثال در این سایت در قسمت پاسخ به سؤالات متداول گفته شده: «از آنجایی که ما رابط بین شما و شریکان تجاری خود هستیم،‌ بازگرداندن پول مشکل است. بنابراین پیش از ثبت سفارش لطفا تصمیم خود را قطعی کنید». البته نبود قوانین مناسب در زمینه باعث بروز از این دست مشکلات می‌شوند، فرض کنید یک فروشگاه اینترنتی، محصولات خود را بر روی لوح فشرده به فروش می‌رساند، با این حساب هرکسی بعد از کپی کردن آن بر روی سیستم خود می‌تواند لوح را به فروشگاه برگردانده و پول خود را پس بگیرد.

پیش‌بینی آینده

تمامی این عوامل و مشکلات دست به دست هم می‌دهند تا سردرگمی بسیاری برای مدیران فروشگاه‌های الکترونیکی و همینطور خریداران پدید بیاید و مهم‌تر از آن کم‌کم اعتماد مردم به فروش و فروشگاه‌های اینترنتی از دست می‌رود. ظاهراً اتفاقاتی که همیشه بر سر وب فارسی می‌آیند تمامی ندارند، اتفاقاتی نظیر ساماندهی وب سایت‌های فارسی که با هدفی نامشخص در تعیین وب سایت فارسی و نبود تعریفی برای این امر اتفاق افتاد، که شیوه‌ی برخورد همانند گذشته بوده ولی سرانجام به تصویب چند آیین نامه منجر شد. رضایت مدیران وب‌سایت‌های خرید الکترونیکی از اصلی‌ترین عوامل پیشرفت این صنعت است، طبیعی است با ادامه‌ی این روند با همان سیستم خرید کالا از اینترنت و پرداخت وجه به مأمور پست باز خواهیم گشت.

8 thoughts on “نماد اعتماد الکترونیکی، احترام بگذارید

  1. امیر گفت:

    خیلی خوب بود مرسی

    1. بهادر جهانی گفت:

      خواهش میکنم، قابل شما دوست عزیز رو نداشت.

  2. Anna گفت:

    بله … خیلی خوب بود … منم ممنون :)

  3. هادی گفت:

    سلام
    خوب بود ولی فکر میکنم در مورد ssl اشتباه میکنید.
    “نماد” به کاربر میگه که سایتی که در حال خرید از اون هستیم در جایی به صورت قانونی ثبت شده و در صورت خرید کالا و پرداخت وجه باید کالا یا خدمات مورد نظر رو به ما ارایه بده. نه اینکه تضمینی باشه برای اینکه ارتباط ما با سایت مورد نظر امنه یا خیر.
    همینطور اگه سایتی ssl داشته باشه تضمینی برای این نیست که در معامله انجام شده کلاه برداری نکنه.
    ممنون

    1. محمد گفت:

      خیلی ممنون از این مطلب خوبتون

  4. مونا گفت:

    مدت زمان اخذ اینماد چقدره؟

  5. بخدا قسم از کیمیا آنلاین خرید کردم تو مسیر از بسته سرقت شده بود. بااینکه کیمیاآنلاین اصلا مقصر نبود خدایی کل خسارتم رو پرداخت کرد.
    با خیال راحت خرید کنین. مدیریت مجموعه کیمیاآنلاین خیلی با وجدان و آقاست.

  6. با سلام خیلی ممنون

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *